Đất bạc màu là một thực trạng thường gặp trong sản xuất nông nghiệp, gây ảnh hưởng lớn đến sản lượng cũng như chất lượng cây trồng. Do đó, khi gặp tình trạng này, người nông dân cần tìm các phương pháp cải tạo đất bạc màu hiệu quả để cải thiện năng suất thu hoạch.
1. Tìm hiểu thế nào là đất bạc màu
Đất bạc màu hay còn gọi là đất xấu hay đất thoái hóa, là loại đất có kết cấu kém hoặc không có kết cấu, thành phần cơ cấu của đất nhẹ, dễ bị chặt bí và nghèo kiệt chất dinh dưỡng. Loại đất này còn có đặc điểm khô nứt, chai cứng hoặc ngập úng, dễ bị chua hóa, mặn hóa. Do đó, chất lượng, sản lượng của các loại cây trồng trên loại đất này thường rất thấp, không mang lại hiệu quả kinh tế cao.
2. Nguyên nhân dẫn đến đất bị bạc màu
Có nhiều nguyên nhân khiến đất bị bạc màu, bao gồm cả nguyên nhân khách quan do thời tiết, thiên tai, nhưng chủ yếu là do cách canh tác chưa hiệu quả và các hoạt động phá hủy môi trường đất của con người. Trong đó, có thể kể đến như:
- Trồng độc canh:
Ở nhiều vùng, người dân có xu hướng trồng độc cạnh một loại cây trồng có giá trị kinh tế hoặc năng suất cao mà không biết rằng cách canh tác này chính là nguyên nhân dẫn đến đất bị mất chất dinh dưỡng, mất kết cấu, đất bị thoái hóa bạc màu.
- Chặt đốt rừng làm nương rẫy:
Đây là thực trạng phổ biến và đáng lo ngại ở nhiều khu vực vùng sâu, vùng xa. Việc này đã làm mất đi tầng bảo vệ, chống xói mòn, rửa trôi vào mùa mưa, khiến đất bị mất đi kết cấu và ngày càng bị thoái hóa, bạc màu.
- Quá lạm dụng phân bón hóa học:
Việc sử dụng phân bón hóa học thay cho phân hữu cơ mang lại tác dụng nhanh hơn với cây trồng nên được nhiều người nông dân lạm dụng. Chính điều này lại khiến lượng phân tồn dư trong đất không được tiêu hủy hết và khiến đất bị ngộ độc và hóa chua, cây trồng kém phát triển.
- Quá lạm dụng các loại thuốc bảo vệ thực vật:
Tương tự với việc lạm dụng phân hóa học, lạm dụng việc sử dụng các loại thuốc bảo vệ thực vật cũng làm cho đất bị ngộ độc, thoái hóa, bạc màu, kiệt quệ chất dinh dưỡng.
- Bón phân không đúng cách:
Không chỉ lạm dụng phân bón hóa học mà việc bón phân không đúng cách cũng gây ra tình trạng đất thoái hóa, bạc màu. Vấn đề này phổ biến hơn ở nhiều vùng biển, người nông dân dùng phân hữu cơ ủ từ cá nhưng chưa biết cách xử lý nên phân còn chứa nhiều Nitrat. Đây là nguyên nhân làm phá vỡ các cấu trúc của đất, khiến đất trở nên chai cứng, ứ đọng nước, gây thoái hóa, bạc màu nặng.
Sử dụng phân bón không đúng cách
- Đất bị ô nhiễm do rác thải:
Việc con người thải ra quá nhiều rác mà không có biện pháp xử lý hiệu quả và kịp thời không chỉ làm ô nhiễm nguồn nước, ô nhiễm không khí và môi trường đất cũng không tránh khỏi số phận bị ô nhiễm, đất bị nhiễm kim loại nặng và thoái hóa nhanh chóng.
3. Phương pháp cải tạo đất bạc màu
- Biện pháp thủy lợi:
Đây là biện pháp thủy lợi quan trọng và hiệu quả hàng đầu trong cải tạo đất bạc màu. Bằng cách tưới tiêu nước chủ động bằng hệ thống kênh mương hoàn chỉnh sẽ giúp tăng độ ẩm, cải thiện độ phì và các đặc tính lý hóa của đất, làm cho đất tơi xốp và hệ vi sinh vật trong đất phát triển tốt.
- Biện pháp che phủ đất:
Khi đất bị thoái hóa, bạc màu do xói mòn, điều đầu tiên người nông dân nên nghĩ đến là tìm các biện pháp che phủ đất để hạn chế bốc hơi nước, giúp giữ ẩm cho đất và cả cây trồng, chống gió rét và hạn dọn sạch cỏ dại để đất tơi xốp, thoáng khí và phân phối đều nước để chống úng thối, cây trồng phát triển tốt.
- Trồng cây phân xanh, đa dạng hóa cây trồng:
Việc trồng xen canh, luân canh các loại cây trồng với một số loại cây họ đậu hoặc dùng chính thân lá và dễ của chúng để ủ phân sau khi thu hoạch có tác dụng cố định đạm, tăng độ phì của đất hiệu quả.
Trồng xen canh lạc để cải tạo đất bạc màu
- Biện pháp hữu cơ:
Là biện pháp tăng cường bón lót bằng các loại phân hữu cơ và dùng chính các chất thải nông nghiệp để làm phân bón, giúp cải tạo đất bạc màu và tăng năng suất cây trồng.
- Cày xới sau mỗi vụ thu hoạch:
Điều này giúp bổ sung không khí vào đất, giúp đất tơi xốp, rễ cây được tạo điều kiện để hô hấp tốt hơn và phát triển khỏe mạnh.
- Bón vôi khử phèn:
Ở những vùng đất bị chua hóa, do nước mưa, nước tưới dư thừa đã rửa trôi đi các chất dinh dưỡng trong đất. Bón vôi bột có tác dụng khử chua, cung cấp các chất khoáng gốc bazơ cho đất như Ca, Mg.
Áp dụng kịp thời các phương pháp cải tạo đất bạc màu hiệu quả mà Vườn sạch 7kg cung cấp cho bạn là việc làm cấp thiết của người nông dân nhằm gia tăng sản lượng, chất lượng cây trồng, gia tăng hiệu quả kinh tế trong sản xuất nông nghiệp cần được thực hiện càng sớm càng tốt.
Xem thêm: cây cốt khí cải tạo đất
