Than là một trong những khoáng sản quan trọng của nước ta. Loại khoáng sản này phát hiện ở nhiều khu vực nhưng tập trung lớn nhất ở khu vực đồng bằng, trung du phía bắc. Khai thác than trên cả nước nói chung và than nâu ở Đồng bằng Sông Hồng nói riêng luôn được các ban, bộ, ngành nhà nước ta chú trọng, đầu tư và phát triển, khiến loại khoáng sản này trở thành một trong những yếu tố trọng điểm trong phát triển kinh tế nước nhà.
1. Khái niệm về than nâu
Trên thị trường hiện nay có rất nhiều loại than. Trong đó phổ biến nhất là than nâu, than đá, than gầy, than bùn, than khí và than Antraxit… Việc phân loại than này dựa vào hàm lượng cacbon, khả năng sinh nhiệt và độ tro.
Vậy than nâu là gì? Than nâu còn có tên gọi khác là than non, thực chất đây là một loại đá trầm tích màu nâu có khả năng đốt cháy. Than nâu được xem là than đá hạng thấp nhất, được tạo thành từ quá trình nén than bùn một cách tự nhiên.
Đặc tính của loại than này là có màu nâu, đặc hoặc xốp, có độ ẩm cao và thường không có ánh. Độ cứng của than nâu kém hơn nhiều loại than khác, đồng thời cũng có khả năng sinh nhiệt thấp, chứa nhiều tro. Thân nâu có chứa 60 - 80% là chất dễ cháy nên có thể tự sinh nhiệt mà bốc cháy nếu để thành đống lâu ngày do bị oxi hóa. Chính vì tính chất đó mà ứng dụng lớn nhất của loại than này là dùng trong nhiệt điện hoặc để điều chế nhiên liệu dạng khí.
Hình ảnh than nâu
2. Tiềm năng khai thác bể than nâu ở Đồng bằng Sông Hồng
Theo số liệu các đề án nghiên cứu cho thấy, tiềm năng than ở bể than Đồng bằng Sông Hồng là rất cao, ước tính có diện tích khoảng 3500m2 và khối lượng lên đến 210 tỷ tấn, lớn gấp 20 bể than ở khu vực Quảng Ninh. Bên cạnh than nâu thì than mỡ và than bùn là các loại than chính ở bể than này.
Từ nhiều năm trước, bể than Đồng bằng Sông Hồng đã được tập trung thăm dò nâng cấp tài nguyên than để phục vụ công tác thiết kế khai thác. Về hướng khai thác đến giai đoạn năm 2020 là quy hoạch các mỏ than quy mô nhỏ thành mỏ quy mô lớn và đầu tư cải tạo mở rộng để khai thác hiệu quả và bền vững theo hướng đổi mới công nghệ, thiết bị khai thác đồng bộ, tiên tiến, hiện đại hơn.
Trong giai đoạn 2021 - 2030 sẽ thử nghiệm một số dự án khai thác theo phương pháp công nghệ khí hóa than ngầm và khai thác hầm lò tại các khu vực đã được thăm dò, lấy đó làm căn cứ cho việc phát triển mỏ quy mô công nghiệp. Đồng thời, có thể triển khai thêm một số dự án thử nghiệm khách, nhằm mục đích lựa chọn ra công nghệ và phương pháp khai thác hợp lý nhất.
Tiềm năng khai thác than ĐBSH
3. Thận trọng khi khai thác bể than nâu Đồng bằng Sông Hồng
Tuy có trữ lượng lớn và có thể đem lại tổng giá trị kinh tế cao, nhưng việc khai thác than ở khu vực Đồng bằng Sông Hồng không phải vấn đề đơn giản và tiềm ẩn nhiều nguy cơ không an toàn. Thậm chí, giai đoạn đầu phát hiện và đưa ra họp bàn về kế hoạch khai thác còn được xem là khó khả thi. Do đó, cần phải thận trọng khi đưa một số phương án khai thác thử nghiệm và khai thác tập trung.
Do nằm ở độ sâu lớn, có thể lên đến 1200m tính từ bề mặt đất nên khả năng gây sụt lún bề mặt hay một số vấn đề nghiêm trọng khác về môi trường. Việc khai thác thử nghiệm đang được thực hiện bởi Tập đoàn Than - khoáng sản Việt Nam tại 3 mỏ ở Hưng Yên và một mỏ than ở Thái Bình. Trong quá trình khai thác thử nghiệm nếu có phát hiện vấn đề sụt lún sẽ lập tức cho dừng để đưa ra phương án giải quyết an toàn. Các dự án thí điểm này đang sử dụng 2 công nghệ chính trong khai thác là công nghệ khai thác hầm lò phần nông và khí hóa than ngầm nông với tổng chi phí thử nghiệm khoảng 6,5 triệu USD.
Khai thác than ở ĐBSH thận trọng ở giai đoạn thử nghiệm
Như vậy, nếu các dự án khai thác thử nghiệm thành công và được đưa vào khai thác quy mô lớn, lợi ích về tài nguyên than nâu ở Đồng bằng Sông Hồng nói riêng và khai thác bể than này nói chung là rất cao. Tuy nhiên, cần phải thật thận trọng trong khai thác, trước hết là ở các dự án thử nghiệm.
Mong rằng những kiến thức về than nâu ở Đồng băng Sông Hồng mà Vườn sạch 7kg nêu trên sẽ giúp mọi người biết thêm về than nâu ở Đồng bằng Sông Hồng nói riêng và các loại than trong nước ta nói chung.
Xem thêm: than sinh học không khói
