Làm nông nghiệp hữu cơ tại Mỹ - Organic Farming 1 - Green House - Nhà Kính

Làm nông nghiệp hữu cơ tại Mỹ - Organic Farming 1 - Green House - Nhà Kính

Làm nông nghiệp hữu cơ tại Mỹ, nhiều tiểu bang chịu mùa đông giá rét dài, khoảng từ 4 đến 5 tháng, tháng 11 đến đầu tháng 4, tuỳ vào khu vực khoảng thời gian này có thể dao động. Những tiểu bang ở miền Nam như Floria, Texas thì ít bị những ảnh hưởng về mùa đông.

 

Kết cấu của nhà kính

Đại khái thì trong khoảng thời gian này, rất khó để trồng trọt vì trời ở bên ngoài rất lạnh, lạnh teo. Tuy nhiên bà con nông dân vẫn có thể duy trì và kéo dài thời gian canh tác với sự giúp đỡ của nhà kính. Và dĩ nhiên quy mô canh tác nhỏ hơn đáng kể. Hầu hết các farm bên đây, luôn cả farm mình làm, họ dùng 1 nhà kính để chuyên về việc ươm cây con, khi cây con tới lứa để chuyển xuống đất thì cho ra ngoài từ 2 đến 3 ngày rồi mới trồng.

Nhà kính đơn giản là 1 mô hình tạo điều kiện lí tưởng cho cây cối sinh trưởng và phát triển, giảm thiểu thiệt hại dưới sự tác động khó đỡ của môi trường. Kết cấu cũng đơn giản gồm bộ khung nền và tấm ni lông bao phủ lại toàn bộ. Tuỳ vào chất liệu của khung cũng như chất liệu của tấm ni lông mà giá thành có thể chênh lệch rất nhiều. Giả sử như khung bằng tre so với inox, tấm phủ bằng ni lông rẻ tiền so với ni lông đắt tiền. Nhà kính còn có rất nhiều phụ kiện như máy sưởi, máy lạnh, cửa thông gió ở 2 đầu, quạt, cuốn rèm 2 bên tự động. Những phụ kiện này đi chung với nhau sẽ đôn giá của nhà kính lên rất cao. Về kết cấu thì mình cũng nói đại khái thôi, vì mỗi nơi có thiết kế riêng và nguồn nguyên vật liệu riêng. Hình dưới là 1 nhà kính ở chỗ mình làm. Mô hình này có 2 lớp ni lông, và có 1 máy thổi khí vào giữa 2 lớp ni lông này. Nếu để ý ở trên mái sẽ thấy lớp ở ngoài sẽ phồng lên cao, để tránh khỏi việc mưa và tuyết đọng trên mái, gây sập nhà.

 

nhà kính ở mỹ

Nhà kính có kích thước 10 x 30m, khung xương bằng inox, tấm phủ kép bằng ni lông cao cấp, 2 đầu của nhà kính thì bằng nhựa trong tổng hợp kèm 2 cửa trượt, 2 khung cửa sổ thông gió, 2 mô-tơ cuộn rèm tự động 2 bên, và có 1 máy sưởi bên trong. Giá của mô hình này là $20k.

 

Lợi ích của nhà kính

Hầu như mọi người ai cũng biết những lợi ích này, duy trì môi trường lí tưởng cho cây sinh trưởng, ngăn côn trùng và ngăn các mầm bệnh từ côn trùng. Mình cũng không đi sâu vào việc liệt kê về lợi ích của nhà kính ở note này.

 

Đất

Quy định của nông nghiệp hữu cơ cũng rất là đơn giản, chỉ là không sử dụng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật có thành phần hoá học. Khó là việc sẽ phải giải quyết như thế nào khi mà dinh dưỡng trong đất đã cạn kiệt, làm sao chống lại sâu bọ, bệnh dịch tấn công mùa màng. Về việc nhà kính cũng vậy, nhà kính vẫn được sử dụng trong nông nghiệp hữu cơ vì không có luật nào cấm. Nhưng việc cải tạo đất bằng cover crop, hay việc xới đất bằng máy móc sẽ rất khó. Cải tạo đất bằng cover crop trong nhà kính khó bởi vì sau khi trồng cover crop xuống đất, đến lúc phải xới vùng đất đó, nếu máy xới đất không vào được nhà kính thì chỉ còn cách xới bằng tay. Chưa kể rằng cover crop sau khi được gieo xuống đất thường tranh thủ nguồn nước dư để sinh trưởng, nếu trồng cover crop trong nhà kính sẽ phải chịu thêm tiền nước tưới, vì trong nhà kính bị cách li từ nguồn nước dư (thường là nước mưa). Về việc cải tạo đất theo kiểu canh tác hữu cơ trong phạm vi nhà kính không mấy thuận lợi cho lắm. Có thể bổ sung dinh dưỡng cho đất bằng phân bón hữu cơ, nhưng phân bón hữu cơ giá thành hiện nay ko hề rẽ.

 

Côn trùng, dịch bệnh

Canh tác trong nhà kính không có nghĩa là hoàn toàn cách ly với môi trường bên ngoài. Như lúc hè mình làm, những khi trời nắng nóng thì 2 mô-tơ 2 bên sẽ cuốn rèm bên hông cao lên, tránh việc bên trong nhà kính quá nóng, sẽ hấp chính cây trồng bên trong. Thường thì nhiệt độ trong nhà kính sẽ cao hơn nhiệt độ bên ngoài từ 10-15 độ F. Khi 2 rèm được thông lên thì ong sẽ vào giúp thụ phấn cho cà chua, dưa leo,.. và đồng thời các mầm bệnh cũng theo vào. Bướm thường vào đẻ trứng, vì nhiệt độ lí tưởng nên trứng sâu cũng nở nhanh hơn, và khi sâu nở thì sâu cứ việc ăn thôi. Ban đêm nhiệt độ xuống thấp, thì 2 rèm 2 bên sẽ được hạ xuống, vừa bảo vệ cây, vừa bảo vệ sâu. Trường hợp này thì nếu không có thiên địch bên trong nhà kính, sâu hầu như không có mối lo sợ nào cả. Và hồi hè thì tụi mình có xịt BT, 1 loại ấu trùng để diệt sâu, không gây hại cho cây trồng. BT nằm trong list thuốc bảo vệ thực vật được sử dụng trong nông nghiệp hữu cơ, cách đây 2 - 3 năm thì BT còn khá mới ở Việt Nam, nhưng nay khá phổ biến và giá thành cũng không còn lủng lẳng nữa.

 

Cỏ dại

Vì môi trường thuận lợi nên cỏ dại cũng phát triển thuận lợi hơn. Hạt cỏ vẫn có thể được đưa vào bên trong nhà kính bởi gió. Lưu ý là nhà kính không có nghĩa là cách ly hoàn toàn với môi trường xung quanh, vì nếu không có lưu thông gió, cây cối trong nhà kính rất dễ bị nhiễm nấm. Xử lí cỏ cũng không quá khó, nhưng mình thêm vào mục này vì hiện nay ở Mỹ họ không còn khuyến khích sử dụng ni lông để diệt cỏ nữa, vì ni lông giá thành cao, sử dụng nhiều lần thì sẽ tăng cao nguy cơ nhiễm dịch bệnh cho cây. Ni lông xài 1 lần thì sẽ rất hao, vì là chất liệu không phân huỷ, có loại ni lông phân huỷ được nhưng giá lại cao. Trường mình thay vì xài ni lông thì xài rơm, rơm vừa cản được cỏ mọc, sau vụ mùa khi dọn cây thì rơm cũng được gom để làm compost. Vì nông nghiệp hữu cơ hướng về cải thiện môi trường nên mình thêm vào mục này.

 

Thuỷ canh

Thường mô hình nhà kính hay gắn liền với mô hình thuỷ canh, nhưng mình không chuyên về mô hình này lắm nên cũng không viết gì nhiều. Mình thêm mục thuỷ canh để lưu ý là USDA ở Mỹ trước đây không công nhận chứng chỉ hữu cơ cho canh tác thuỷ canh. Đây là vấn đề tranh cãi rất nhiều năm. Tuy nhiên đến nay cũng chỉ 1 vài tiểu bang có quyền cấp chứng nhận hữu cơ cho mô hình thuỷ canh thôi. USDA chưa thông qua việc cấp chứng nhận hữu cơ cho canh tác thuỷ canh rộng rãi.

 

Chất lượng

Vì nhà kính tạo môi trường thuận lợi cho cây phát triển, rau màu có thể sinh trưởng nhanh hơn, cái lợi này lại kèm theo cái hại là chất lượng rau kém. Vì nhà kính nào cũng bị giảm lượng ánh sáng cung cấp cho cây, nhiệt độ và ánh sáng là 2 yếu tố khác nhau và thường bổ trợ cho nhau trong quá trình cây phát triển. Nôm na ví dụ như thế này, khi cây cà chua đến thời kì ra hoa kết trái, nó cần 8 điểm nắng để đủ chuyển hoá năng lượng để cho trái ngon nhất. Nhưng vì nhà kính chặn bớt ánh nắng, chỉ cho nắng xuyên qua đạt 7 điểm thôi, thì chất lượng trái sẽ bị giảm đi mất 1 xíu. Cây trồng ở ngoài vì phải chịu ban đêm lạnh, nên phát triển chậm hơn, nhưng đến thời kì ra trái, những cây này được nắng chiếu trực tiếp, được hẳn 8, 9 điểm nắng, thành ra chất lượng ngon hơn. Vì mỗi giống cây trồng có độ ưa nắng khác nhau, nên với những loài cây không thích nắng, người ta còn che thêm 1 tấm lưới mỏng để giảm độ nắng cho cây. Ví dụ cây rau này cần 5 điểm nắng thôi, thì khi được che bởi tấm lưới đó, cây sẽ chất lượng hơn.

Nên đầu tư nhà kính hay không?

nhà kính ở mỹ

Biểu đồ sản lượng cà chua trồng ở ngoài đồng ở Mỹ từ 1990 đến 2003

 

Ở biểu đồ trên thì sản lượng cà chua ở Mỹ được cung cấp chính từ Florida và California, 2 tiểu bang ít bị ảnh hưởng về cái rét của mùa đông. Cho nên ở những tiểu bang có mùa đông không tự sản xuất được thì phải tiêu thụ từ 2 bang này. Ngoài ra Mỹ còn nhập cà chua từ nhiều nước như Mexico, Hà Lan,... Mình khảo sát thì thấy tiền trung bình để đầu tư 1 nhà kính rộng 1 hecta thì hết $1.25 triệu, đây chỉ là chi phí ban đầu, chưa kể chi phí vận hành, trong khi để đầu tư tương tự 1 hecta đất ở ngoài thì hết khoảng $3000 ở Cali, và khoảng $15000 ở Florida. Giá tiền chênh lệch rất cao, nhưng sau 1 mùa trồng 1 hecta nhà kính cho sản lượng 500 tấn trong khi 1 hecta ngoài đồng cho sản lượng 35 tấn. Tuy vậy, tính ra thì giá thành thì cà chua trồng nhà kính vẫn đắt hơn nhiều. Thông số trên là từ canh tác thông thường, mình lấy để làm ví dụ so sánh vốn đầu tư ban đầu, và sản lượng.

Ở đây, mọi người hiểu là mình không phản bác về lợi ích của nhà kính, người ta sáng minh ra thì nhất định phải có lợi. Ở Mỹ chính phủ tạo nhiều điều kiện cho nông dân làm nông nghiệp, nên vốn đầu vào có thể họ sẽ tài trợ. Độ tuổi nông dân của Mỹ cũng đang già đi, lượng nghỉ hưu nhiều hơn lượng nông dân trẻ. Thêm nữa là ở những trường đại học bên đây, họ làm nghiên cứu rất nhiều và rất mạnh, và sau khi đó USDA sẽ chọn lọc những cái gì có lợi sẽ thông báo cho người dân sử dụng, điển hình 2 3 năm trước trên VTV có bản tin về bảng sử dụng cover crop mà USDA phổ biến cho nông dân Mỹ. Nói chung là họ tài trợ rất nhiều và nhiệt tình. Mình chỉ thấy trong nước thời gian gần đây, nhiều đơn vị đầu tư rất mạnh vào nhà kính, trong khi nước mình không chịu mùa đông khắc nghiệt như bên này. Mình có xem qua mô hình thì những cây được trồng trong những bầu giá thể nhỏ. Mình băn khoăn và tò mò rằng những đơn vị đó sẽ xử lý đất như thế nào sau mỗi vụ mùa. Dĩ nhiên là xử lý và cải tạo làm sao để đạt chuẩn hữu cơ, vì mình thấy họ quảng cáo rằng họ canh tác theo hướng hữu cơ.

Nhà kính đắt đỏ chi phí đầu vào. Bao nhiêu phần trăm nông dân bên mình đủ lực để theo mô hình này. Hình bên dưới là những hàng xà lách được trồng ngoài trời, canh tác theo hướng hữu cơ, tốt, khoẻ mạnh. Mình hiểu là ở nước mình có lúc chịu thời tiết xấu, nhưng có lẽ không thể xấu mãi cả năm 12 tháng được. Rau màu là những loại rau ngắn hạn nên tính toán hợp lí thời gian trồng vẫn đạt năng suất tốt. Rau sạch không phải là rau từ những mô hình thuỷ canh, không dính một chút đất bùn. Rau sạch chỉ đơn giản rau không nhiễm chất độc từ phân hoá học, không chất tăng trưởng, không thuốc trừ sâu. Rau có mùi đất, mùi bùn vẫn là rau sạch mà.

 

nhà kính ở mỹ

nhà kính ở mỹ

Tiện đây đề cập đến row cover cho mọi người, mình nghĩ hoàn toàn có thể áp dụng trên diện rộng, chi phí không quá cao, sử dụng nhiều lần được, và điều chỉnh được lượng nắng khi cây đã lớn. Thường khi mới chuyển cây con xuống đất, hoặc gieo hạt trực tiếp. Thời gian này cây còn nhỏ nên rất nhạy cảm, nếu bị tấn công bởi côn trùng vào thời điểm này thì có ảnh hưởng lớn đến sự sinh trưởng của cây. Ở chỗ mình làm, thường sau khi chuyển cây xuống thì sẽ sử dụng row cover để bảo vệ những cây con mới chuyển xuống đất này, sau 2 đển 3 tuần khi cây đã chịu đất, đã khoẻ thì sẽ tháo những hàng row cover này đi, lúc này sẽ đảm bảo lượng nắng trực tiếp đầy đủ cho cây. Và khi cây đã khoẻ, nếu bị côn trùng tấn công vào lúc này, cây cũng không bị ảnh hưởng lớn, ít nhất cây sẽ không chết khi mình phát hiện ra sự có mặt của côn trùng. Mình up vài mẫu của row cover cho mọi người xem ở bên dưới. *Cover photo của note là row cover.

nhà kính ở mỹ

nhà kính ở mỹ

Row cover loại thấp, sử dụng cho các loại cây như xà lách, củ cải, bông cải, bí các loại, nói chung là những loại cây không quá cao

 

nhà kính ở mỹ

nhà kính ở mỹ

Row cover loại lớn, dĩ nhiên là đắt hơn, nhưng áp dụng được với những cây cao như ớt, cà chua, ...

 

Mong mọi người suy nghĩ thật kĩ trước khi quyết định đầu tư vào nhà kính. Nông nghiệp thú vị vì như một trò chơi nào đó, điều căn bản ai cũng biết, nhưng lối chơi và chiến thuật là yếu tố quyết định thắng hay thua. Kiến thức căn bản nông nghiệp không khó để tìm tòi, cách triển khai, lên lịch trồng, cách quản lí cũng là những yếu tố quan trọng để quyết định thành bại trong nông nghiệp. Năm nào thấy tin nông dân mất mùa cũng buồn lắm chứ, nước mình là nước nông nghiệp, vì vậy nên lấy nông nghiệp làm nền. Bài hơi dài, có thể rườm rà, cám ơn mọi người đã đọc đến đây.

- Hết phần 01/4 -

Đang xem: Làm nông nghiệp hữu cơ tại Mỹ - Organic Farming 1 - Green House - Nhà Kính

0 sản phẩm
0₫
Xem chi tiết
0 sản phẩm
0₫
Đóng